Εναν διαφορετικό και κυρίως εντυπωσιακό τρόπο έχει εφαρμόσει η πόλη Μπέργκεν στη Νορβηγία προκειμένου να απαλλάσσεται από τα σκουπίδια της, χωρίς να επιβαρύνει το περιβάλλον και ταυτόχρονα διευκολύνοντας πλήρως τους κατοίκους.

Η πόλη διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο και, όπως σημειώνει η Washington Post, το μεγαλύτερο μέρος του είναι υπόγειο. Διαθέτει ένα δίκτυο αγωγών οι οποίοι «τραβούν» τα σκουπίδια εκτός της πόλης έτσι όπως θα τα τραβούσαν… μισό εκατομμύριο ηλεκτρικές σκούπες. Οι κάτοικοι ρίχνουν τα απορρίμματα σε ειδικά σχεδιασμένους –και καλαίσθητους– κάδους, προγραμματισμένους να αδειάζουν το περιεχόμενό τους μόλις γεμίσουν.

Σημειώνουν, δε, ότι οι δρόμοι είναι πολύ πιο όμορφοι και τα ποντίκια έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Επιπροσθέτως, μειώνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό η πιθανότητα να αρπάξει φωτιά κάποιος κάδος, κάτι πολύ σημαντικό για μια πόλη 955 ετών, που διαθέτει ξύλινα σπίτια και έχει καταστραφεί από πυρκαγιές τουλάχιστον 12 φορές από την ίδρυσή της έως σήμερα.

Το Μπέργκεν, τονίζει η Washington Post, είναι μία από τις 200 πόλεις παγκοσμίως που χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα, σύμφωνα με τον Αλμπερτ Ματιέ, ειδικό στην πολεοδομία, στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης.

Ορισμένες πόλεις, μεταξύ των οποίων η Στοκχόλμη, η Σεούλ και η Ντόχα, συστήνουν ή ενθαρρύνουν τους κατασκευαστές να εγκαθιστούν αυτό το σύστημα, ιδιαίτερα σε μεγάλα μπλοκ κατοικιών. Το Μπέργκεν ξεχωρίζει, όμως, καθώς έχει φροντίσει να αναβαθμίσει τις παλιές –εδώ και αιώνες– γειτονιές του προκειμένου να χρησιμοποιήσει το σύστημα. Η περίπτωσή του δείχνει τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα πιθανά μειονεκτήματα της χρήσης του.

Η πόλη, με λιγότερους από 300.000 κατοίκους, έχει δαπανήσει μέχρι στιγμής ένα δισ. κορόνες (περί τα 100 εκατ. δολάρια) από το 2007, όταν και ξεκίνησε η κατασκευή του συστήματος, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει το έργο. Στις περιοχές που δεν έχουν συνδεθεί με το σύστημα χρησιμοποιείται ο κλασικός τρόπος περισυλλογής, με τη χρήση απορριμματοφόρων.

Η ολοκλήρωση του δικτύου απαιτεί πρόσθετα κεφάλαια ύψους 300 εκατ. κορόνων, όπως αναφέρουν οι αρμόδιοι. Οι δυσκολίες δεν σταματούν στο κόστος –το ύψος του οποίου υπολογίζεται ότι θα καλύψει τα ετήσια έσοδα της μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων–, αλλά και στο γεγονός ότι θα πρέπει να γίνουν εκσκαφές σε όλη την πόλη.

«Είναι σχεδόν αδύνατο», παραδέχεται μιλώντας στην Washington Post ο Τέργιε Στρομ, ο οποίος είναι επικεφαλής κατασκευών στη μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων και έχει «τρέξει» το project από την αρχή. Σύμφωνα με τον ίδιο, η έμφαση πρέπει να δοθεί στο «σχεδόν αδύνατο».

Πρωτοποριακή μέθοδος

Ο Οντ Εϊναρ Χόγκεν, επίτιμος καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν, έχει ζήσει στην πόλη για περισσότερα από 50 χρόνια. Ο δρόμος μπροστά από το σπίτι του είναι φαρδύς και ασφαλτοστρωμένος, αλλά στενεύει σε ένα λιθόστρωτο δρομάκι καθώς περνάει από ένα πάρκο στο τέλος του τετραγώνου. Αυτό σημαίνει ότι για χρόνια τα απορριμματοφόρα έπρεπε να κάνουν όπισθεν σε αυτό το αδιέξοδο για να φορτώσουν τα απορρίμματα. Μια τακτική, θορυβώδης ενόχληση.

Επιπλέον, σημειώνει ο Χόγκεν, πολλοί από τους γείτονές του δεν έκαναν τον κόπο να βγάζουν έξω τους κάδους τους και να τους ξαναβάζουν μέσα την ημέρα της αποκομιδής. Απλώς τους άφηναν στον δρόμο. «Οπτικά, αυτό ήταν άσχημο» είπε. «Κάτι έπρεπε να γίνει».

Η γειτονιά του Χόγκεν ήταν η πρώτη που συνδέθηκε με το σύστημα των σωλήνων αποκομιδής απορριμμάτων του Μπέργκεν πριν από 10 χρόνια. Τώρα οι δεκάδες τροχήλατοι κάδοι στον δρόμο έχουν αντικατασταθεί από τρεις γκρι «εισόδους απορριμμάτων» που μοιάζουν με φουτουριστικά γραμματοκιβώτια. Οταν ένας κάδος γεμίζει, ανοίγει μια καταπακτή και αδειάζει το περιεχόμενό της σε έναν χαλύβδινο σωλήνα 20 ιντσών κάτω από τον δρόμο.

Σε έναν σταθμό αποκομιδής απορριμμάτων που βρίσκεται σε απόσταση ενός μιλίου, τρεις πανίσχυροι ανεμιστήρες αρχίζουν να περιστρέφονται. Αναρροφούν αέρα μέσω των σωλήνων με ταχύτητα 40 μιλίων την ώρα, δημιουργώντας μια τροπική καταιγίδα απορριμμάτων που καταλήγει σε ένα κοντέινερ στον σταθμό. Είναι σαν να έχεις ένα κεντρικό σύστημα αναρρόφησης για το σπίτι σου, αλλά και για όλους τους γείτονές σου.

Περιστασιακά, ένας εργαζόμενος πρέπει να καθαρίζει μια φραγμένη είσοδο – εάν, για παράδειγμα, κάποιος προσπαθήσει να χώσει μια παλιά ομπρέλα ή ένα μεγάλο κουτί από χαρτόνι που δεν χωράει. Στο τέλος της διαδικασίας εμπλέκεται και ένας εργαζόμενος στην αποκομιδή απορριμμάτων. Τελικά, ένας βραχίονας γερανού στην οροφή του σταθμού απορριμμάτων θα ανυψώσει το κοντέινερ στο πίσω μέρος ενός φορτηγού και ένας οδηγός θα το μεταφέρει σε αποτεφρωτήρα ή σε εργοστάσιο ανακύκλωσης.

Η κλασική μέθοδος

Στο Μπέργκεν, συνεχίζει η Washington Post, εξακολουθούν να υπάρχουν και τα κλασικά απορριμματοφόρα, τα οποία συλλέγουν ογκώδη σκουπίδια, γυαλιά και ανακυκλούμενα μεταλλικά κουτιά. Σημειώνεται ότι γυαλιά και μεταλλικά κουτιά δεν μπορούν να πεταχτούν στους σύγχρονου κάδους, καθώς θα δημιουργήσουν πρόβλημα.

Σύμφωνα με την Envac, τη σουηδική εταιρεία που έχει κατασκευάσει το σύστημα και το τοποθέτησε για πρώτη φορά σε ένα σουηδικό νοσοκομείο το 1961, η συγκέντρωση των απορριμμάτων στα όρια της πόλης μπορεί να μειώσει τη συνολική απόσταση που διανύουν τα απορριμματοφόρα κατά 90%. Αυτό συνεπάγεται εξοικονόμηση σε καύσιμα, εργατοώρες και εκπομπές ρύπων.

Οι αξιωματούχοι του Μπέργκεν δηλώνουν ότι έχουν εξοικονομήσει συνολικά 22 εκατ. δολάρια από το κόστος αποκομιδής απορριμμάτων από τότε που ξεκίνησαν την εγκατάσταση του συστήματος, το 2007. Αυτό βέβαια δεν είναι ακόμη αρκετό για να αποσβέσει την επένδυση των 100 εκατ. δολαρίων που έκανε η πόλη, αλλά ο Στρομ ανέφερε ότι το σύστημα θα «ισοφαρίσει μακροπρόθεσμα».

Το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων του Μπέργκεν έχει και ένα ακόμη πλεονέκτημα, όπως λένε οι τοπικές αρχές: Για να ανοίξουν τις ειδικές υποδοχές απόρριψης, οι κάτοικοι πρέπει να σαρώσουν ένα ηλεκτρονικό μπρελόκ – κάτι που επιτρέπει στην πόλη να παρακολουθεί πόσα απορρίμματα πετάει ο καθένας και να επιβάλλει χρέωση με βάση την ποσότητα μη διαχωρισμένων απορριμμάτων που στέλνονται στην καύση.

Δεν υπάρχει χρέωση για τη χρήση ανακύκλωσης για χαρτί, χαρτόνι και πλαστικό, ούτε για τους παραδοσιακούς κάδους που έχουν τοποθετηθεί για γυαλί και μέταλλο, αλλά αν κάποιος χρησιμοποιεί τη χοάνη απορριμμάτων πάνω από τέσσερις φορές τον μήνα χρεώνεται με περίπου 1 δολάριο ανά χρήση. Ο Χόγκεν και άλλοι κάτοικοι του Μπέργκεν ανέφεραν ότι το ποσό είναι τόσο μικρό που ουσιαστικά δεν το σκέφτονται.

Ωστόσο το Μπέργκεν συνεργάστηκε με μια ομάδα οικονομολόγων από τη νορβηγική Σχολή Οικονομικών για να μελετήσει επιστημονικά την επίδραση του συστήματος «πληρώνεις όσο πετάς» στα ποσοστά ανακύκλωσης. Διαπίστωσαν ότι σε κάθε περιοχή όπου εφαρμόστηκε το νέο σύστημα χρέωσης η ανακύκλωση αυξήθηκε κατά 15% σε σύγκριση με γειτονιές όπου δεν επιβλήθηκε το μέτρο. Οι κάτοικοι συνήθως δήλωναν δυσαρέσκεια για την εισαγωγή της χρέωσης, σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες.

Ομως οι οικονομολόγοι διαπίστωσαν πως όταν η ανακοίνωση της χρέωσης συνοδευόταν από επιστολή που εξηγούσε τη σημασία της ανακύκλωσης –καθώς και από ένα αυτοκόλλητο με μια χαμογελαστή φάλαινα που καλούσε τους κατοίκους να σώσουν τον πλανήτη– τα ποσοστά ικανοποίησης του κοινού επανέρχονταν στα φυσιολογικά επίπεδα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News