Σε μια σύγκριση μεταξύ των Τομ Κρουζ και Μπάστερ Κίτον προχωρά σε δημοσίευμά της η Telegraph, όχι αναφορικά με τις ικανότητές τους στην υποκριτική, αλλά με αυτές στο γύρισμα επικίνδυνων σκηνών σε ταινίες τους. Μπορεί τα δύο κινηματογραφικά αστέρια να χωρίζουν αρκετές δεκαετίες «δράσης», αλλά σε ορισμένες κινηματογραφικές παραγωγές μοιάζουν εξίσου ριψοκίνδυνοι. Ποιος είναι τελικά ο πιο άφοβος; Ας δούμε τι πιστεύει η Telegraph.

Η βρετανική εφημερίδα σημειώνει ότι είναι θαύμα το ότι ο Τομ Κρουζ είναι ακόμη ζωντανός. Κατά τη διάρκεια μιας καριέρας που μετράει πάνω από τέσσερις δεκαετίες, έχει κρεμαστεί από ένα  Airbus A400M εν πτήσει, έχει τρέξει κατά μήκος του ψηλότερου κτιρίου στον κόσμο, έχει στρίψει με ελικόπτερο γύρω από βουνά και έχει πηδήξει με μηχανή από την άκρη ενός γκρεμού. Το τρέιλερ της νέας ταινίας της σειράς «Mission: Impossible» τον δείχνει παγιδευμένο μέσα σε ένα πλημμυρισμένο υποβρύχιο και να κρατιέται από το φτερό ενός ανεξέλεγκτου αεροπλάνου.

Είναι λοιπόν, σίγουρα, ο πιο ριψοκίνδυνος στην ιστορία του κινηματογράφου; Οχι ακριβώς. Αυτός ο τίτλος ανήκει δικαιωματικά στον Μπάστερ Κίτον, τον αθώο στο βλέμμα και ανέκφραστο αντισυμβατικό αστέρα της πρώτης, βωβής περιόδου του σινεμά, του οποίου τα εξωφρενικά ακροβατικά κάνουν τον Τομ Κρουζ να μοιάζει… επιφυλακτικός, σημειώνει η Telegraph.

Οι δύο αστέρες έχουν πολλά κοινά. Και οι δύο ήταν εμμονικοί με το σινεμά ως απόλυτη μορφή αφήγησης ιστοριών• και οι δύο ξεπέρασαν τον ρόλο του απλού ηθοποιού και έγιναν οι δημιουργικοί καθοδηγητές των ταινιών τους• και οι δύο ήταν απόλυτα αφοσιωμένοι στο να εκτελούν οι ίδιοι τα τρελά, παράτολμα κόλπα τους – συχνά τραυματίζοντας σοβαρά τους εαυτούς τους.

Oμως, ενώ ο Κρουζ εκμεταλλεύεται τα ακροβατικά του για να μεγιστοποιήσει τη συναισθηματική ένταση, ο Κίτον παρέμενε ψύχραιμος και απαθής, διατηρώντας την ίδια έκφραση, όσο σουρεαλιστικές κι αν ήταν οι συνθήκες γύρω του. Ενώ ο Κρουζ ενσωματώνει τις σκηνές δράσης σε περίπλοκες πλοκές για το τέλος του κόσμου, ο Κίτον δημιουργούσε σκηνές δράσης εμπνευσμένες από την καθημερινότητα. Ο Κρουζ υπερηφανεύεται για το αθλητικό του σώμα στα 60 του – ο Κίτον απλώς ήθελε το μικρόσωμο, ευκίνητο κορμί του (μικρότερος κατά 5 εκατοστά από τον Κρουζ) να αντέχει τις κακουχίες.

Και το σώμα του το χρειαζόταν πράγματι. Ο Κίτον υπέβαλλε τον εαυτό του σε σωματικές δοκιμασίες που ελάχιστοι ηθοποιοί στην ιστορία του σινεμά τόλμησαν – μόνο με τον Τζάκι Τσαν μπορεί να συγκριθεί. Τον πέταγαν μέσα από παράθυρα και τοίχους, τον έριχναν από καταρράκτες και στέγες, τον κυνηγούσαν αγέλες ταύρων και τεράστιοι βράχοι, κολλούσε στο μπροστινό μέρος μηχανών και τρένων εκτός ελέγχου, και τον τραβούσαν από τα τραμ, τα βανάκια και τα αυτοκίνητα με τέτοια ταχύτητα ώστε τα πόδια του δεν ακουμπούσαν το έδαφος.

Ο παράτολμος Μπάστερ Κίτον

Γεννήθηκε το 1895 από γονείς που εργάζονταν σε βαριετέ, οι οποίοι σχεδόν αμέσως τον ενσωμάτωσαν στο νούμερό τους. Μάλιστα, ο μικρός Κίτον είχε «καταλάβει» τις προθέσεις τους και μπουσούλησε στη σκηνή για να διακόψει την παράστασή τους. Για πρώτη φορά το όνομά του μπήκε σε αφίσα σε ηλικία μόλις 11 μηνών και το εκπληκτικό ταλέντο του τον έκανε σύντομα να φιγουράρει πάνω από τους γονείς του στα διαφημιστικά των παραστάσεων, τονίζει η βρετανική εφημερίδα.

Ομως η δουλειά αυτή ήταν (κυριολεκτικά) επώδυνη, για να το πούμε κομψά. «Ο πατέρας μου με ανέβαζε στη σκηνή και με άφηνε να πέσω», θυμόταν ο Κίτον. «Αφού εξηγούσε στο κοινό ότι μου άρεσε, με σήκωνε και με πετούσε πάνω σ’ ένα κομμάτι από τα σκηνικά». Κάποιες φορές τον πετούσε στο έκπληκτο κοινό• μια άλλη φορά έπεσε πάνω σε έναν τοίχο από τούβλα πίσω από τη σκηνή. Κάποτε τον πέταξε σε απόσταση σχεδόν δέκα μέτρων. Μια δημοφιλής εκδοχή του σόου των Κίτον παρουσίαζε τον Μπάστερ ως την «ανθρώπινη σφουγγαρίστρα», με τον πατέρα του να τον σέρνει κυριολεκτικά στο πάτωμα της σκηνής.

Σύμφωνα με την Telegraph, ο Κίτον είχε κλήση στο βαριετέ, αλλά οι φιλοδοξίες του στρέφονταν στο Χόλιγουντ. Ενας φίλος τον έφερε σε επαφή με τον Ρόσκο «Φάτι» Αρμπακλ, έναν διάσημο ηθοποιό και επιχειρηματία του βωβού κινηματογράφου, και μέχρι τη δεκαετία του 1920 ο Κίτον είχε ήδη πρωταγωνιστικούς ρόλους σε κωμικές μικρού μήκους ταινίες. «Από την πρώτη κιόλας μέρα δεν είχα καμία αμφιβολία ότι θα αγαπήσω τη δουλειά στον κινηματογράφο… Είχα ερωτευτεί τις κάμερες, την έξαψη, τη δράση, τον θόρυβο – όλα», είχε πει.

Αυτή η φράση θα μπορούσε κάλλιστα να είναι του Τομ Κρουζ, ο οποίος –όπως λέγεται– βλέπει μια ταινία κάθε μέρα και διεξάγει προσωπικό αγώνα ενάντια στην κυκλοφορία ταινιών απευθείας σε streaming, χωρίς την απαραίτητη προβολή τους στις κινηματογραφικές αίθουσες. Για τον Κρουζ, το να φτιάχνει ταινίες «δεν είναι δουλειά. Είναι αυτό που είμαι».

Τα ακροβατικά του Κίτον, όπως και του Κρουζ, ήταν χαρακτηριστικά κινηματογραφικά. Είχαν τέτοια κλίμακα και ευρηματικότητα, που απλώς δεν ήταν δυνατή επί σκηνής. Ρίξτε μια ματιά στην ξέφρενη βόλτα του πάνω σε μια μηχανή χωρίς οδηγό στο «Sherlock Jr.» ή στη βόλτα του μέσα σε έναν κυκλώνα στο «Steamboat Bill, Jr.», όπου σπίτια πετάγονται μπροστά του και διαλύονται γύρω του.

Παρ’ όλο που αυτές οι σκηνές δεν ήταν εφικτές στις σκηνές του βαριετέ, ο Κίτον διατήρησε τη δέσμευση εκείνης της παράδοσης για «αληθινά» νούμερα. Ο κινηματογράφος έδινε στους καλλιτέχνες μεγαλύτερη δυνατότητα για περίπλοκα κόλπα –όπως όταν ο Κίτον βγαίνει έξω από την οθόνη του κινηματογράφου και ξεκινά μια περιπέτεια μέσα σε διαφορετικά φιλμ, στο «Sherlock Jr.»– αλλά επέτρεπε και στο κοινό να βλέπει εντυπωσιακά κατορθώματα με πραγματικά αντικείμενα. Οπως το έθεσε ο ίδιος ο Κίτον: «Η κάμερα σού επέτρεπε να δείξεις στο κοινό αληθινά πράγματα: αληθινά τρένα, άλογα και κάρα, χιονοθύελλες, πλημμύρες».

Ετσι, όταν βλέπουμε τον Κίτον να πέφτει από ένα παράθυρο, είναι όντως αυτός που επιχειρεί το άλμα. «Για να πετύχεις αληθινό αποτέλεσμα και να πείσεις τον κόσμο ότι αυτό που βλέπει είναι πραγματικό, πρέπει να το κάνεις στ’ αλήθεια». Αυτά είναι λόγια του Κίτον – αλλά θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι και του Κρουζ. Οταν κάποτε ρωτήθηκε γιατί επιμένει να κάνει ο ίδιος τα ακροβατικά του, ο Κρουζ απάντησε: «Κανείς δεν ρώτησε ποτέ τον Τζιν Κέλι “γιατί χορεύεις μόνος σου;”».

Κανένας από τους δύο σταρ δεν μπορούσε να φανταστεί να το κάνει διαφορετικά, όποιο κι αν ήταν το κόστος για το σώμα του – το οποίο έμοιαζε κάπως έτσι:

• Τομ Κρουζ: Εσπασε το πόδι του σκαρφαλώνοντας σε έναν ανεστραμμένο γκρεμό• έσπασε τον αστράγαλό του πηδώντας από κτίριο σε κτίριο.
• Μπάστερ Κίτον: Εσπασε τον αστράγαλό του πέφτοντας από κυλιόμενες σκάλες• στραμπούληξε τον αστράγαλό του όταν πήδηξε από κτίριο και κατρακύλησε κατά μήκος τοίχου• υπέστη οδυνηρή και παρατεταμένη φλεγμονή στον αγκώνα πέφτοντας από την κορυφή ενός αχυρώνα• παραλίγο να πνιγεί πολλές φορές γυρίζοντας επικίνδυνα ακροβατικά με νερό• ράγισε τον αυχένα του όταν δέχτηκε ορμητικό νερό (κανείς δεν το κατάλαβε εκείνη την εποχή – το ανακάλυψαν μετά από 30 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Κίτον συνέχισε να παίζει χωρίς να παραπονιέται).

Ολη αυτή η αφοσίωση, παρά τα ατυχήματα, τονίζει η Telegraph, χάρισε στους δύο σταρ ασυνήθιστη επιρροή στις παραγωγές τους. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 ο Κίτον σκηνοθετούσε τις δικές του ταινίες, στις οποίες και πρωταγωνιστούσε – ο κριτικός Ρότζερ Ιμπερτ τον είχε αποκαλέσει «ο μεγαλύτερος ηθοποιός-σκηνοθέτης στην ιστορία του κινηματογράφου».

Αντίστοιχα, ο Κρουζ είναι ένας βαθιά εμπλεκόμενος παραγωγός, με τεράστια επιρροή στο Χόλιγουντ και εξαιρετική εξουσία στο πλατό (κάτι που φάνηκε όταν απέβαλε το μεγαλύτερο μέρος του συνεργείου του «Mission: Impossible – Dead Reckoning», για να ξεσπάσει εναντίον δύο μελών που είχαν παραβιάσει τους κανόνες για την Covid).

Η εξουσία του Κίτον, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ. Εχασε τον έλεγχο των ταινιών του όταν προσχώρησε στην MGM. Πέραν αυτού, η έλευση του ομιλούντος κινηματογράφου σήμαινε ότι αυτός, ο πιο «σιωπηλός» των βωβών κωμικών –που απέφευγε ακόμη και τις ενδιάμεσες κάρτες διαλόγων– θα είχε δύσκολο μέλλον. Οντως, άρχισε να πίνει υπερβολικά και προς το τέλος της ζωής του δυσκολευόταν να βρει δουλειά ή, έστω, την αναγνώριση – αν και τελικά βρήκε θαυμαστές κινηματογραφόφιλους στη Γαλλία. Πέθανε το 1966 σε ηλικία 70 ετών.

Και όμως, το έργο του Κίτον έχει γεράσει με όμορφο τρόπο. Η σιωπηλή απλότητά του τού προσέφερε μια άμεση δύναμη, που δεν έχει χάσει τη φρεσκάδα της –η απόφασή του να αποφύγει τις παλαιομοδίτικες κάρτες τύπου «Μα τι λέτε, κύριε!» αποδείχθηκε σοφή–, ενώ τα ακροβατικά του, που ήταν απολύτως «κοπής TikTok», μοιάζουν πλέον σχεδόν σαν να σχεδιάστηκαν για τον ψηφιακό κόσμο. Αλλωστε ένα μοντάζ με τα καλύτερα του Μπάστερ Κίτον στο TikTok έχει σχεδόν 500.000 likes.

Σχεδόν 60 χρόνια μετά τον θάνατό του, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι η «ανθρώπινη σφουγγαρίστρα» τα κατάφερε περίφημα.

Συγκρίνοντας Κίτον και Κρουζ

Αν τους βάλουμε, όμως, δίπλα-δίπλα, ακροβατικό προς ακροβατικό, είναι όντως πιο εντυπωσιακός από τον Τομ Κρουζ;

Η καταδίωξη στις ταράτσες του Τομ Κρουζ 

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων αυτού του άλματος ανάμεσα σε κτίρια κοντά στον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο για την ταινία «Mission: Impossible – Fallout», ο Κρουζ δεν πέτυχε σωστά την προσγείωση και χτύπησε με τo πόδι του στον τοίχο. «Κατάλαβα αμέσως ότι είχε σπάσει», είπε – και το πόδι του δεν είχε ακόμη επουλωθεί όταν ξεκίνησε η περιοδεία για την προώθηση του φιλμ.

Το άλμα του Μπάστερ Κίτον από κτίριο 

Αυτό το άλμα στο «Three Ages» (1923) επίσης απέτυχε – ο Κίτον υποτίθεται ότι θα έφτανε στο δεύτερο κτίριο, αλλά αστόχησε στο περβάζι και έπεσε κατά μήκος του τοίχου. Παρότι υπήρχε δίχτυ ασφαλείας, τραυματίστηκε αρκετά ώστε να καθυστερήσουν τα γυρίσματα. Οταν επανεκκίνησαν, ο Κίτον φρόντισε να «κτίσει» το υπόλοιπο της περίπλοκης σκηνής γύρω από το λάθος του.

Νικητής: Κίτον

Εν πτήσει

Ο Τομ Κρουζ σκαρφαλώνει στο ψηλότερο κτίριο του κόσμου

Στο «Mission: Impossible – Ghost Protocol» ο Κρουζ τρέχει στην πρόσοψη του Μπουρτζ Χαλίφα, του ψηλότερου κτιρίου στον κόσμο, κουνιέται γύρω από τα τοιχώματά του και πηδάει προς ένα ανοιχτό παράθυρο. Ναι, αυτός είναι όντως ο Κρουζ, 130 ορόφους ψηλά, δεμένος μόνο με ένα καλώδιο. Είναι κινηματογράφος που κόβει την ανάσα και το πιο διάσημο κατόρθωμά του – δικαίως.

Ο Μπάστερ Κίτον βουτάει σε καταρράκτη

Στην κορύφωση της ταινίας «Our Hospitality», ο Κίτον αιωρείται για να σώσει την αγαπημένη του την ώρα που πέφτει σε έναν καταρράκτη. Ο καταρράκτης είχε στηθεί ως γιγαντιαίο σκηνικό στα στούντιο της Paramount και η κοπέλα ήταν κούκλα (κάτι προφανές σήμερα). Ομως ο Κίτον έκανε το ακροβατικό στ’ αλήθεια και πέτυχε το πλάνο στην τρίτη λήψη – αφού κατάπιε επικίνδυνα πολύ νερό στις δύο πρώτες.

Νικητής: Κρουζ

Τρέλα με τις μηχανές

Το μεγαλύτερο εναέριο ακροβατικό 

Κατά την προώθηση της ταινίας «Mission: Impossible – Dead Reckoning» παρουσιάστηκε ως «το μεγαλύτερο ακροβατικό στην ιστορία του σινεμά». Ο Κρουζ οδηγεί μια μηχανή από την άκρη ενός γκρεμού, πέφτει στον αέρα και μετά ανοίγει αλεξίπτωτο, για να προσγειωθεί πάνω σε ένα τρένο. Μοναδική σκηνή, ελαφρώς αδικημένη από την υπερβολική προβολή της, αλλά και με λίγη CGI επεξεργασία στο έδαφος, που ανεβαίνει πριν απογειωθεί.

Ο Κίτον στην ατμομηχανή

Ο ήρωας του «Sherlock Jr.», του αριστουργήματος του Κίτον, βρίσκεται καθισμένος σε μια ατμομηχανή χωρίς οδηγό. Το τρένο τρέχει επικίνδυνα. Διασχίζει μια μισοκατασκευασμένη γέφυρα γλιστρώντας πάνω από δύο φορτηγά που συμπληρώνουν το κενό, αποφεύγει μια άλλη αμαξοστοιχία για λίγα εκατοστά και –σε μια σκηνή με απροσδόκητο χιούμορ– ο Κίτον εκτοξεύεται στον αέρα για να πετάξει κάποιον έξω από έναν αχυρώνα.

Νικητής: Κίτον

Εντυπωσιακές σκηνές σε νερό

Η έκρηξη του ενυδρείου του Τομ Κρουζ

Στην πρώτη ταινία της σειράς «Mission: Impossible» ο Κρουζ σπάει τη γυάλινη πρόσοψη ενός τεράστιου ενυδρείου και πηδάει στον δρόμο την ώρα που 16 τόνοι νερού και γυαλιού πέφτουν από πίσω του. Ο σκηνοθέτης Μπράιαν ντε Πάλμα έθεσε τον πήχυ ψηλά για τις επόμενες ταινίες, αλλά με βάση το σημερινό επίπεδο των ακροβατικών του Κρουζ, αυτή η σκηνή φαντάζει πλέον μέτρια.

Ο Μπάστερ Κίτον στα πρόθυρα πνιγμού

Στο «Sherlock Jr.» ο Κίτον τρέχει πάνω σε βαγόνια τρένου, μετά πιάνεται από έναν σωλήνα για να κατεβεί στο έδαφος. Ο σωλήνας απελευθερώνει έναν καταρράκτη νερού στο κεφάλι του και σχεδόν τον πνίγει. Αυτή ήταν η σκηνή που του κόστισε τον ραγισμένο αυχένα – κάτι που ο ίδιος δεν είχε αντιληφθεί επί 30 χρόνια.

Νικητής: Κίτον

Στην κόψη του ξυραφιού

Η ληστεία με το σύρμα 

Η πιο εμβληματική σκηνή της σειράς «Mission: Impossible» γυρίστηκε για την πρώτη ταινία. Ο ήρωας εισχωρεί σε ένα θησαυροφυλάκιο της CIA αιωρούμενος από την οροφή – σε ένα σημείο κρέμεται για χιλιοστά πάνω από το πάτωμα. «Κατέβαινα και… μπαμ, χτύπησα το πρόσωπό μου στο πάτωμα», θυμάται ο Κρουζ. Ομως η προσπάθεια άξιζε – η σκηνή παραμένει η πιο αγωνιώδης της σειράς.

Ενα σπίτι πέφτει πάνω στον Μπάστερ Κίτον

Στο «Steamboat Bill, Jr.», η πρόσοψη ενός σπιτιού που καταρρέει από τυφώνα πέφτει πάνω στον Κίτον, ο οποίος στέκεται ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται ένα ανοιχτό παράθυρο. Αν είχε σταθεί δύο πόντους πιο δεξιά ή αριστερά, το σκηνικό θα τον είχε σκοτώσει. Θυμάται πως όταν έπεσε ο τοίχος «δυο γυναίκες στα παρασκήνια λιποθύμησαν και οι οπερατέρ γύρισαν την πλάτη τους ενώ κατέγραφαν τη σκηνή». Μια από τις πιο αξέχαστες στιγμές του βωβού σινεμά – η αποθέωση του Κίτον.

Νικητής: Κίτον

Τελική Βαθμολογία:

• Κρουζ: 1
• Κίτον: 4

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News