Πώς θα είναι ο κόσμος τις επόμενες δεκαετίες; Πολλές απαντήσεις μπορείς να δώσεις στο παραπάνω ερώτημα, αλλά μία από τις πιο σίγουρες είναι η παρακάτω: ο κόσμος θα είναι πιο μόνος. Οι περισσότεροι θα παλεύουν με το τέρας της μοναξιάς, που από τώρα αντιμετωπίζεται σαν επιδημία. 

Είναι ειρωνικό, σε μια εποχή που όλοι είμαστε συνδεδεμένοι μέσω των κοινωνικών δικτύων, τα επίπεδα της μοναξιάς να ανεβαίνουν – για την ακρίβεια, να έχουν υπερδιπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1980. Από την άλλη, είναι και μια απόδειξη ότι η ουσιαστική επικοινωνία δεν εξαρτάται από την ψηφιακή διαθεσιμότητα, αλλά από συνήθειες που έχουμε ξεχάσει και οι συνθήκες της σύγχρονης εποχής δεν βοηθούν να τις ξαναβρούμε.

Δεν πάει πολύς καιρός που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σύστησε μια Επιτροπή Κοινωνικής Σύνδεσης για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής για τη δημόσια υγεία που έχει επιβεβαιωμένα συνδεθεί, όχι μόνο με προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως είναι αναμενόμενο, αλλά και με πλήθος άλλων, όπως η κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τα καρδιαγγειακά προβλήματα. Το να πεθάνεις από μοναξιά είναι, εν τέλει, πολύ πιθανό στις μέρες μας. 

Για πολλά χρόνια, συνδέαμε τη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση με την τρίτη ηλικία. Οι νεότερες έρευνες έρχονται να ανατρέψουν αυτόν τον αστικό μύθο, τοποθετώντας το πρόβλημα σε όλο μικρότερες ηλικίες. Η πιο πρόσφατη μελέτη που ήρθε να μας επιβεβαιώσει την επέλαση της μοναξιάς στον κόσμο και κυρίως στον μεσήλικο κόσμο, έρχεται από το Πανεπιστήμιο Emory των ΗΠΑ και εξέτασε στοιχεία από περισσότερα από 64.000 άτομα, ηλικίας 50 έως 90 ετών, σε 29 χώρες της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Δεν διαπιστώθηκε μόνο ότι οι πιο μόνοι είναι εκείνοι που διανύουν τα πενήντα και τα εξήντα τους, βγήκαν και οι πρωταθλητές του πλανήτη. Η Αμερική, το Ισραήλ, η Σλοβακία και η Ιταλία έχουν υψηλά ποσοστά αλλά οι πρώτοι των πρώτων στην κλίμακα μοναξιάς είναι οι Ελληνες και οι Κύπριοι. 

Η Ελλάδα δεν είναι η πρώτη φορά που παίρνει τα πρωτεία σε αυτό το θλιβερό φαινόμενο, εδώ και χρόνια οι έρευνες την κατατάσσουν σε υψηλές θέσεις. Η οικονομική αστάθεια, τα ελλιπή δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας και η αλλαγή των παραδοσιακών μοντέλων οικογένειας παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη. Αντιστρόφως, η καλύτερη δομή των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και η κουλτούρα της κοινωνικής σύνδεσης, με έμφαση στην ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, είναι οι λόγοι που οι σκανδιναβικές χώρες έρχονται τελευταίες στις σχετικές έρευνες. 

Μεσήλικας, μόνος, ψάχνει λοιπόν. Ψάχνει τη σύνδεση και την επικοινωνία προσπαθώντας να υπερπηδήσει τα εμπόδια που η εποχή τού βάζει. Αναζητά κάποιον να μιλήσει και να κάνει παρέα, έναν συνοδοιπόρο στο ταξίδι της ζωής. Κάποια κράτη τον βοηθούν εφαρμόζοντας πολιτικές για την καταπολέμηση της μοναξιάς του. Ο ΠΟΥ λανσάρει στρατηγικές που θα διευκολύνουν τους ανθρώπους να διευρύνουν τις κοινωνικές τους σχέσεις. Η Ιαπωνία δημιούργησε Υπουργείο Μοναξιάς. Στην Ελλάδα υπάρχουν σχετικές πρωτοβουλίες, αλλά σίγουρα όχι ένα οργανωμένο κρατικό σχέδιο που θα βλέπει το πρόβλημα σοβαρά και θα προσπαθεί να το ανακουφίσει με μεθοδικότητα. 

Τη μοναξιά τη βλέπεις συνεχώς γύρω σου, κραυγάζει σιωπηλά πίσω από τις διπλανές πόρτες, αναδύεται από τα πρόσωπα των ανθρώπων, από τις μικρές τους συνήθειες που τυχαία ανακαλύπτεις, παρατηρώντας τη ζωή τους από απόσταση: μια κυρία που κάθε μέρα περνάει την περισσότερη ώρα της στο μπαλκόνι, καπνίζοντας και χαζεύοντας τους περαστικούς, ένας γείτονας που συναντάς κατ’ επανάληψη στο σούπερ μάρκετ και παίρνει δύο γιαούρτια και μια μερίδα συσκευασμένο φαγητό, ένας άλλος που περπατάει μόνος κάθε απόγευμα στο πάρκο. «Πώς περάσατε τις γιορτές; » ρωτάς τον γείτονα καθώς συναντιέσαι στην είσοδο της πολυκατοικίας. «Σαν την καλαμιά στον κάμπο», σου απαντά και χαχανίζει, προσπαθώντας να κρύψει την πικρία πίσω από την πλάκα. 

«Ανδρική μοναξιά». Να ακόμα ένας τίτλος που βλέπεις να αναδύεται στον σύγχρονο κόσμο. Οι άνδρες σήμερα είναι πιο μόνοι από ποτέ, γιατί εκπαιδεύονται από τα παιδικά τους χρόνια να είναι συναισθηματικά δυνατοί, ανεξάρτητοι και τελικά καταλήγουν πιο αποσυνδεδεμένοι από τα στερεότυπα που τους έχουν φορεθεί. Τα οποία τους αποτρέπουν και από το να αναζητήσουν βοήθεια στη μοναξιά που θα βιώσουν αργότερα στη ζωή τους, καθώς και η εύρεση συντρόφου αποδεικνύεται δύσκολη πίστα για όλους.  

«Αναζητώ γυναίκα να με γηροκομήσει», είπε χαριτολογώντας ο single φίλος σβήνοντας το κεράκι των 47 χρόνων του. Σίγουρα μια γυναίκα θα υπάρχει και γι’ αυτόν εκεί έξω, που θα αισθάνεται το ίδιο μόνη και θα τον ήθελε παρέα. Το θέμα είναι πώς θα συναντηθούν. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News