Δεν είναι μόνο ο «Καλός» από το θρυλικό γουέστερν, με το οποίο βέβαια ένιωσε κάποια στιγμή να τυποποιείται ως κινηματογραφική περσόνα. Είναι και ο σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής των «Ασυγχώρητων», της οσκαρικής ταινίας που αναποδογύρισε τα στερεότυπα για τον τρόπο με τον οποίο το Χόλιγουντ κοίταζε τον εαυτό του στο ηρωικό παρελθόν.

Είναι επίσης ο δημιουργός ορισμένων από τις βαθύτερες ταινίες των τελευταίων 20 ετών, όταν κατάφερε να επιβάλει ένα διαφορετικό προφίλ. Ο Κλιντ Ιστγουντ γίνεται 95 ετών και αυτή είναι μια καλή αφορμή για να θυμηθούμε ρόλους και σκηνοθεσίες που έγραψαν κινηματογραφική ιστορία.

«Για μια χούφτα δολάρια», 1964 – Η πρώτη γεύση

Εδώ είναι που εμφανίζεται ο θρυλικός Ανθρωπος Χωρίς Ονομα. Ο σιωπηλός –άντε, λιγομίλητος– τύπος που ενσαρκώνει ο Κλιντ Ιστγουντ στην τριλογία του Σέρτζιο Λεόνε, με τη μουσική του Ενιο Μορικόνε να αποτελεί το «άλλο μισό» της ταινίας. Η πρώτη ταινία, του 1964, ήταν ένα άτυπο αντίγραφο του «Γιοζίμπο» του Κουροσάβα, με τον αντιήρωα του Ιστγουντ να χειραγωγεί δύο αντίπαλες συμμορίες ώστε να πολεμήσουν η μία την άλλη. Ακολούθησε το 1965 η «Μονομαχία στο Ελ Πάσο» και έναν χρόνο μετά «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος». Είναι εδώ που προστίθεται ο Ελάι Γουάλας ως ανταγωνιστής των Ιστγουντ και Λι Βαν Κλιφ, με τους τρεις τους να υποδύονται τρία καθάρματα που κυνηγούν έναν θαμμένο θησαυρό, με φόντο τον αμερικανικό Εμφύλιο.

«Απόδραση από το Αλκατράζ», 1979 – Το σασπένς της φυλακής

Μία ακόμη συνεργασία του Κλιντ Ιστγουντ με τον σκηνοθέτη Ντον Σίγκελ, ο οποίος είχε βάλει κοινή σφραγίδα στον «Βρώμικο Χάρι». Η απόπειρα τριών φυλακισμένων να αποδράσουν από την καλύτερα φυλασσόμενη φυλακή στον κόσμο έχει περάσει στην κινηματογραφική ιστορία (και επανήλθε πρόσφατα, μετά την εξαγγελία Τραμπ να επαναλειτουργήσουν οι εγκαταστάσεις). Ο Ιστγουντ εμφανίζεται στον ρόλο του Φρανκ Μόρις, οι Φρεντ Γουόρντ και Τζακ Τιμπό ως Τζον και Κλάρενς Ανγκλιν.

«Χλωμός καβαλάρης», 1985 – Η επιστροφή του καλού πιστολέρο

Μετά την περίοδο του «Dirty Harry» (Επιθεωρητή Κάλαχαν) ο Ιστγουντ επανέρχεται στη συνταγή των γουέστερν, αλλά αυτή τη φορά ρίχνει σκιές στον χαρακτήρα του. Είναι ο Πρίτσερ (ιεροκήρυκας), με το σκοτεινό παρελθόν, που καταφτάνει σε μια περιοχή μεταλλωρύχων τη στιγμή που ο ιδιοκτήτης του ορυχείου (Ρίτσαρντ Ντάισαρτ) προσπαθεί να τρομοκρατήσει τους εργάτες και να τους διώξει. Η συνταγή ώστε να μην παίρνει κανείς τα μάτια του από τον πρωταγωνιστή είναι ακαταμάχητη: ο καλός-Ιστγουντ-βοηθάει-αθώους-Αμερικανούς. Ε, δεν θέλει και πολύ.

«Οι ασυγχώρητοι», 1992 – Η εκδίκηση των αντιστάρ

Μόλις έναν χρόνο μετά τον «αιφνιδιασμό» της «Σιωπής των αμνών» του Τζόναθαν Ντέμι –ένα θρίλερ, δηλαδή, που πήρε Οσκαρ καλύτερης ταινίας– η Ακαδημία έπρεπε να ζήσει ένα δεύτερο σοκ. Ο αγαπημένος σταρ των σπαγγέτι γουέστερν έπαιρνε την εκδίκησή του για το στιλιζαρισμένο είδος στο οποίο διέπρεψε και για τα στερεότυπα με τα οποία το Χόλιγουντ έκτισε εκατοντάδες καριέρες. Στους «Ασυγχώρητους» έφερε τα πάνω κάτω. Ούτε καλοί ούτε κακοί. Ούτε ηθικοί σερίφηδες ούτε διεφθαρμένες πόρνες. Το αρχετυπικό αμερικανικό όνειρο είχε πολλή σκοτεινιά και κόντρα ρόλους. Με τη βροχή να πέφτει στο τέλος απειλητική και καθαρτική.

«Οι γέφυρες του Μάντισον», 1995 – Αγόρι συναντά κορίτσι

Ο σκληρός του Χόλιγουντ σκηνοθετεί και παίζει μαζί με την ιδιοφυία της υποκριτικής. Το αποτέλεσμα είναι οι «Γέφυρες του Μάντισον», όπου ο φωτογράφος Ρόμπερτ συναντά τη Φραντζέσκα – η Μέριλ Στριπ σε έναν από τους πραγματικά εξαιρετικούς ρόλους της. Ρομαντικό δράμα στην εξωτερική της όψη –πατώντας στον διαχρονικό άξονα «αγόρι-συναντά-κορίτσι»–, η ταινία είναι μια πικρή ελεγεία για την ελευθερία που θέλουν να ζήσουν δυο άνθρωποι πιασμένοι στα δεσμά των συμβάσεων, της πατροπαράδοτης συνήθειας, αλλά και του αμείλικτου χρόνου. Η ατάκα που έμεινε από εκεί αντηχεί ακόμη: «Δεν θέλω να σε χρειάζομαι αφού δεν μπορώ να σε έχω».

«Million dollar baby», 2004 – Το οσκαρικό αριστούργημα

Αν ζούσε κανείς την εποχή που προβλήθηκε το «Million dollar baby», εν έτει 2004, καταλαβαίνει απολύτως γιατί μέχρι σήμερα όλοι κάνουν λόγο για ένα αριστούργημα (και μάλιστα έναν χρόνο μετά το επίσης σπαρακτικό «Σκοτεινό ποτάμι», το οποίο σκηνοθετούσε). Ο Ιστγουντ ως προπονητής πυγμαχίας Φράνκι Νταν που αναλαμβάνει απρόθυμα την πρώτη πυγμάχο τα ενσωματώνει όλα στην ταινία: έναν ύμνο στη φιλία ανθρώπων διαφορετικής ηλικίας, σχόλιο για την προσωπική πίστη, αγωνία και σασπένς βασισμένο στο σενάριο του Πολ Χάγκις. Αποτέλεσμα: Οσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, Α’ γυναικείου (Χίλαρι Σουάνκ) και Β’ ανδρικού ρόλου (Μόργκαν Φρίμαν).

 «Γράμματα από την Iβο Τζίμα» (2006) – Η Ιστορία από την πλευρά των ηττημένων

 Τι να διαλέξεις από το δίπτυχο ανάμεσα στις «Σημαίες των προγόνων μας» (2006) και τα «Γράμματα»; Ανάμεσα, δηλαδή, στην ανάγκη του αμερικανικού έθνους να στηριχθεί σε ήρωες –η ιστορία των έξι στρατιωτών που υψώνουν την αστερόεσσα στην Ιβο Τζίμα και καταλήγουν να γίνουν «διαφήμιση» για κρατικά ομόλογα– και την ανημποριά μιας χούφτας αντιηρώων που απλώς περιμένουν τη σφαγή (η μάχη από την πλευρά των Ιαπώνων); Ηταν σίγουρο ότι ο Ιστγουντ δεν θα είχε ετοιματζίδικες απαντήσεις και θα τσαλάκωνε προαιώνιες έννοιες, όπως η τιμή και η πατριωτική έξαρση. Μεταξύ μας, αν έπρεπε να δώσουμε ένα αστεράκι παραπάνω, αυτό θα ήταν για τα «Γράμματα από την Ιβο Τζίμα». Το να μπαίνεις στη θέση των ηττημένων για να μιλήσεις για τη δική σου πατρίδα ήθελε κότσια.

«Gran Torino», 2008 – Ρατσισμός και λύτρωση

Τι είναι ο βετεράνος πολέμου Γουόλτ Κοβάλσκι, αν όχι ένα μείγμα όλων των «σκληρών» που υποδύθηκε ο Κλιντ Ιστγουντ τις τελευταίες δεκαετίες; Την ίδια στιγμή, όμως –από τη μέση της ταινίας και έπειτα– είναι ένας αποχαιρετισμός ακριβώς στους ρόλους που τον καθιέρωσαν. Ο Κοβάλσκι είναι ο ρατσιστής γείτονας («Θα σου φυτέψω μια σφαίρα στο κεφάλι και θα πάω σπίτι να κοιμηθώ σαν μωράκι» λέει στους γείτονές του) που αναπτύσσει μια παράξενη σχέση με το έφηβο γειτονόπουλό του. Εκεί ξεκινάει και η οδός της λύτρωσης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News