Καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ περιοδεύει στη Μέση Ανατολή, στην περιοχή υπάρχει ένας άνθρωπος που παρακολουθεί στενά τα όσα συμβαίνουν. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος καυχιέται ότι «ο Τραμπ τον ακούει», φαίνεται για τώρα να έχει υποβιβαστεί στο ρόλο του απλού θεατή όσων συμβαίνουν στη γειτονιά του.

Τη Δευτέρα 12 Μαΐου, η Χαμάς απελευθέρωσε τον τελευταίο ζωντανό αμερικανο-ισραηλινό όμηρο, έπειτα από διαπραγματεύσεις που παρέκαμψαν τον Νετανιάχου, ο οποίος ενημερώθηκε επίσημα μόνο όταν η συμφωνία ολοκληρώθηκε. «Ευχαριστώ, πρόεδρε Τραμπ», έγραψε ο Ιντάν Αλεξάντερ σε έναν πίνακα καθώς μεταφερόταν με ελικόπτερο στο νοσοκομείο, μετά την απελευθέρωσή του.

Την αμέσως επόμενη ημέρα, γράφουν οι Financial Times, ο Τραμπ ανακοίνωσε  ότι θα άρει τις κυρώσεις κατά της Συρίας, ορίζοντας μάλιστα συνάντηση με τον νέο πρόεδρό της, Αχμέντ αλ-Σάρα, τον οποίον το Ισραήλ θεωρεί «επικίνδυνο τζιχαντιστή». Ο Τραμπ τον αποκάλεσε «νέο και ελκυστικό μαχητή»…

Ο Τραμπ, επίσης, ανακοίνωσε στις 6 Μαΐου εκεχειρία με τους Χούθι της Υεμένης, αφήνοντας το Ισραήλ να μάχεται μόνο του εναντίον τους. Εκτοτε, οι Χούθι έχουν εξαπολύσει τρεις βαλλιστικούς πυραύλους κατά του Ισραήλ, τους δύο όσο ο Τραμπ βρισκόταν στη Σαουδική Αραβία.

Πάνω από όλα αυτά, όμως, υπάρχει το ενδεχόμενο της μεγαλύτερης ρήξης: η απόφαση του Τραμπ να επιδιώξει άμεσες διαπραγματεύσεις με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα αφήνει απ’ έξω τον Νετανιάχου, στο πιο καθοριστικό ζήτημα της πρωθυπουργίας του, για το οποίο έχει ήδη διαφωνήσει με δύο προέδρους των ΗΠΑ.

«Σίγουρα δεν φαίνεται ότι ο Τραμπ ακούει τον Νετανιάχου αυτή τη στιγμή, αλλά και αν τον ακούει, δεν το κάνει με την καρδιά του», είπε στους Financial Times ο Μάικλ Ορεν, πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στις ΗΠΑ.

Η περιοδεία του Τραμπ αφορά σε μεγάλο βαθμό τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, κυρίως τα οικονομικά. «Το Ισραήλ δεν έχει ένα τρισ. δολάρια για να επενδύσει στις ΗΠΑ. Οι Σαουδάραβες και οι Καταριανοί έχουν», είπε ο Ορεν.

Με τους απρόβλεπτους ρυθμούς της προεδρίας Τραμπ, τίποτα από αυτά μπορεί τελικά να μην έχει σημασία, σημειώνουν οι FT. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει επανειλημμένα στηρίξει τον Νετανιάχου με πολιτική γενναιοδωρία, συμπεριλαμβανομένης της πρόσκλησης να είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης που τον επισκέφθηκε στον Λευκό Οίκο, κατά τη δεύτερη θητεία του.

Ο Τραμπ εξακολουθεί να συμμερίζεται τη ρητορική του Νετανιάχου σχετικά με τη Χαμάς, υποστηρίζοντας ακόμη και την απόφαση του ισραηλινού ηγέτη να εμποδίσει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Και οι συνομιλίες με το Ιράν μπορεί να αποτύχουν, φέρνοντας τον Τραμπ ξανά στην «ίδια σελίδα» με τον Νετανιάχου.

Τι δεν έκανε ο «Μπίμπι»

Καθώς όμως ο Τραμπ επιδιώκει συναλλακτικές σχέσεις με παγκόσμιους ηγέτες, ο Νετανιάχου αρνήθηκε να δώσει στον πρόεδρο των ΗΠΑ ένα πράγμα που θέλει πάρα πολύ: ένα γρήγορο τέλος στον πόλεμο της Γάζας, το οποίο θα μπορούσε να απελευθερώσει έως και 20 ζωντανούς ισραηλινούς ομήρους από την αιχμαλωσία της Χαμάς, μερικοί εκ των οποίων πιθανότατα θα πήγαιναν στον Λευκό Οίκο για να ευχαριστήσουν τον Τραμπ αυτοπροσώπως.

Ο Τραμπ κατευθύνθηκε στην Ντόχα την Τετάρτη για να επισκεφθεί μια μοναρχία την οποία ο Νετανιάχου κατηγόρησε πρόσφατα ότι «παίζει και με τις δύο πλευρές» στη Γάζα και αρνείται να πάρει θέση ενάντια στη βαρβαρότητα της Χαμάς». Ερωτηθείς καθ’ οδόν είχε θέσει στο περιθώριο το Ισραήλ, ο Τραμπ απάντησε «όχι».

«Αυτό είναι καλό για το Ισραήλ, το να έχεις μια σχέση όπως εγώ με αυτές τις χώρες. Χώρες της Μέσης Ανατολής, είναι όλες τους», είπε.  

Η αντίσταση του Νετανιάχου στον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα έχει ζορίσει τον Τραμπ, γράφουν οι Financial Times, καθώς δεν μπορεί να διεκδικήσει τα εύσημα για τη λήξη του πολέμου και να προωθήσει περαιτέρω το βασικό του επίτευγμα στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, από την πρώτη του προεδρία, τις Συμφωνίες του Αβραάμ.

Ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν ομαλοποίησαν τις σχέσεις με το Ισραήλ κατόπιν προτροπής του και βάσει των συμφωνιών, το 2020, η Σαουδική Αραβία έχει αντισταθεί, απαιτώντας την έναρξη των διαδικασιών για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.

Στο Ριάντ, όταν ο Τραμπ ανέφερε τις Συμφωνίες του Αβραάμ, η αίθουσα σιώπησε, επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία είναι απίθανο να προσχωρήσει σε αυτές μέχρι, τουλάχιστον, να τερματίσει ο Νετανιάχου τον πόλεμο στη Γάζα.

Υποστηρίζοντας τις αποφάσεις του Τραμπ να επιδιώξει συνομιλίες με το Ιράν και να μειώσει τις εντάσεις με τη Συρία, οι πετρελαϊκοί γίγαντες του Κόλπου «μπορούν να ενισχύσουν το όραμα που έχει ο Τραμπ για τον εαυτό του, αυτό του ειρηνοποιού που τερματίζει τους πολέμους. Μπορούν επίσης να τον βοηθήσουν να πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο όνειρό του, να προωθήσει τις Συμφωνίες του Αβραάμ και να κερδίσει το βραβείο Νόμπελ», εξηγεί ο Ορεν στους Financial Times.

Αν και το Ισραήλ δεν ήταν στο πρόγραμμα αυτής της περιοδείας του Τραμπ, ο στενός κύκλος του Νετανιάχου «δεν ανησυχεί τρομερά» για τις φαινομενικές εξελίξεις, είπε στους FT ένα άτομο που γνωρίζει το θέμα. Ομως «δεν είναι και ευχαριστημένοι», παραδέχτηκε η ίδια πηγή.

Αλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι. Ο Ντούντι Αμσάλεμ, υπουργός από το κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου, δήλωσε στο ισραηλινό ραδιόφωνο την Τρίτη ότι ο τρόπος με τον οποίο επιτεύχθηκε η συμφωνία για την απελευθέρωση του Αλεξάντερ ήταν «προφανώς λανθασμένος. Περιμένω από την αμερικανική κυβέρνηση να το συντονίσει με την ισραηλινή κυβέρνηση».

Σχετικά με το ζήτημα των Χούθι, πρόσθεσε: «Αποδεικνύεται ότι ο Τραμπ είναι απρόβλεπτος. Ξυπνάει κάθε πρωί από διαφορετική πλευρά».

Προσεγγίζοντας τον Ερντογάν

Στο αεροπλάνο του, καθ’ οδόν προς τη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ δεν αναφέρθηκε καθόλου στον Νετανιάχου. Ερωτηθείς ποια εύσημα αξίζουν στο Ισραήλ για την απελευθέρωση του αμερικανού ομήρου, είπε: «Νομίζω ότι αξίζουν πολλά, ίσως τα περισσότερα». Αλλά, πρόσθεσε: «Δεν θα ήταν ελεύθερος αν δεν ήμασταν εμείς. Δεν θα ζούσε καν αυτή τη στιγμή. Εμείς βγάλαμε τον Ενταν έξω».

Σχετικά με τη Συρία, ο Τραμπ είπε ότι ακολούθησε τις συμβουλές του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος τρέφει βαθιά αντιπάθεια για τον Νετανιάχου, και απλώς ενημέρωσε -αντί να συμβουλευτεί- το Ισραήλ.

«Τους είπαμε ότι το κάνουμε», είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν και ο σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, «θεώρησαν ότι ήταν σημαντικό να γίνει».

Ενα άτομο που γνωρίζει καλά τις σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ είπε στους Financial Times: «Η κατάσταση για τον Νετανιάχου δεν είναι καλή τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Ο Τραμπ έδωσε στον Μπίμπι μεγάλο περιθώριο στον πόλεμο της Γάζας», πρόσθεσε το ίδιο άτομο. Το ερώτημα είναι για πόσο καιρό θα διαρκέσει αυτό».

Το χάσμα μεταξύ των δύο χωρών στο θέμα του Ιράν μπορεί να γίνει πολύ μεγαλύτερο. Ο Τραμπ εξετάζει μια συμφωνία που θα επιτρέπει στο Ιράν να διατηρήσει κάποια εγχώρια πυρηνική ικανότητα, συμπεριλαμβανομένου του εμπλουτισμού σε μη στρατιωτικό επίπεδο.

Ο Νετανιάχου, από την πλευρά του, θέλει να διαλυθεί όλη η πυρηνική βιομηχανία της Τεχεράνης. Το 2018 έπεισε τον Τραμπ να ακυρώσει μια προηγούμενη συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι το Ιράν χρησιμοποιούσε το μη στρατιωτικό του πρόγραμμα ως κάλυψη για εμπλουτισμό στρατιωτικού επιπέδου.

Στον τελευταίο γύρο συνομιλιών, στο Μουσκάτ, οι ΗΠΑ μπορεί να σκλήρυναν τη θέση τους, για να ευθυγραμμιστούν περισσότερο με την άποψη του Ισραήλ ότι το Ιράν δεν πρέπει να επιτρέπεται να εμπλουτίζει κανένα πυρηνικό υλικό.

Οι ΗΠΑ, καταλήγουν οι FT, έκαναν σαφές στους Ιρανούς ότι αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή. Κατά πόσο οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν αυτή την γραμμή, είναι άγνωστο. Αυτήν τη στιγμή, όμως, κάνουν τον Νετανιάχου να νιώθει καλύτερα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News