«Το βλέμμα του Νταβίντ Γκρόσμαν έχει αλλάξει: δεν είναι πλέον τεταμένο, ζοφερό, βυθισμένο στο σκοτάδι της απαισιοδοξίας», γράφει η Φραντσέσκα Καφέρι, βραβευμένη ξένη ανταποκρίτρια της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica, με εικοσαετή θητεία στη Μέση Ανατολή, από το Ισραήλ, τον Λίβανο και την Παλαιστίνη έως τη Σαουδική Αραβία και την Υεμένη.

Μας πληροφορεί πως ο πιο διάσημος ισραηλινός συγγραφέας ζει εδώ και πολλούς, πλέον, μήνες σχεδόν απόλυτα απομονωμένος από τον υπόλοιπο κόσμο και σύμφωνα με έναν μοναδικό ρυθμό, τον ρυθμό της συγγραφής. «Το αποτέλεσμα είναι αυτό το διαφορετικό βλέμμα», γράφει η ιταλίδα δημοσιογράφος, το οποίο «σίγουρα δεν είναι γαλήνιο» αλλά είναι στραμμένο προς στο μέλλον. Προς ένα μέλλον, όμως, που «εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα, στη Γάζα, στα Παλαιστινιακά Εδάφη αλλά και στο Ισραήλ, δεν μπορούν να το φανταστούν». 

Σε αυτό το βλέμμα, πέρα από την οργή και τον πόνο για όλα όσα απάνθρωπα συμβαίνουν στη Γάζα, διακρίνεται πλέον και η ελπίδα, την οποία ο Νταβίντ Γκρόσμαν προσωπικά βιώνει ως «μια μορφή αντίστασης» εναντίον μιας κυβέρνησης, την οποία απεχθάνεται. Πώς, όμως, μπορεί να υπάρχει ελπίδα, λαμβανομένης υπόψη της ανηλεούς σφαγής (στα όρια της γενοκτονίας πια) των Παλαιστίνιων που εξακολουθεί να μαίνεται στη Γάζα;

«Και όμως, υπάρχει. Η Ιστορία δεν σταματά ποτέ: οι σκοτεινές περίοδοι, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, ακολουθούνται από καλύτερες μέρες. Χρειάζονται χρόνια, δεν μιλάμε για το προσεχές μέλλον, αλλά η ελπίδα, σε βάθος χρόνου, δεν πεθαίνει. Κατά τη διάρκεια σκοτεινών εποχών, όπως η τρέχουσα, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά, να γνωρίζουμε σε τι τα εκθέτουμε. Γιατί παρακολουθώντας ένα δελτίο ειδήσεων ή έχοντας ανοιχτό το ραδιόφωνο, εμείς είμαστε συνηθισμένοι σε όσα λέγονται. Τα παιδιά δεν είναι και πλάθουν ιστορίες με βάση αυτά που ακούν, δίνοντας χώρο στους φόβους τους, οι οποίοι μπορεί να είναι μεγαλύτεροι από την πραγματικότητα που τα περιβάλλει».

Στην παρατήρηση της Φραντσέσκα Καφέρι (η οποία γνωρίζεται με τον πολυβραβευμένο ισραηλινό συγγραφέα εδώ και χρόνια) ότι «τα παιδιά της Γάζας δύσκολα θα μπορούσαν να φανταστούν μια πραγματικότητα πιο τρομακτική από αυτή που τα περιβάλλει», ο Γκρόσμαν απαντά πως «κάθε φορά που μιλάω για παιδιά, σκέφτομαι τα παιδιά της Γάζας, αυτά που βιώνουν, ότι δεν έχουν σπίτι, τις βόμβες που πέφτουν πάνω τους χωρίς καμία προστασία […] Είναι καθήκον μας (σσ: των Ισραηλινών) να μπούμε στη θέση τους, γιατί ό,τι τους συμβαίνει αυτή τη στιγμή είναι δική μας ευθύνη. Το γεγονός ότι αυτή η κρίση ξέσπασε εξαιτίας όσων έκανε η Χαμάς την 7η Οκτωβρίου είναι άσχετο πια, λαμβάνοντας υπόψη τα βάσανα αυτών των παιδιών και των αθώων πολιτών».

Η δημοσιογράφος σημειώνει πως στο Ισραήλ ελάχιστοι συμμερίζονται την άποψή του και ότι για την πλειονότητα των Ισραηλινών ο άλλος (δηλαδή οι Παλαιστίνιοι) δεν είναι παρά «ο εχθρός». Ο ισραηλινός λογοτέχνης εξηγεί ότι «ο πόλεμος γεννά περισσότερους φιλοπόλεμους παρά ειρηνόφιλους. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο. Οσοι χρειάζονταν να βρουν αποδείξεις για την παλαιστινιακή βαρβαρότητα, για να κατηγορήσουν όλους τους Παλαιστίνιους, δυστυχώς τις βρήκαν την 7η Οκτωβρίου. Στην αρχή έχασα και εγώ τη διαύγειά μου», παραδέχεται.

«Πιστεύω ότι τις πρώτες δύο ή τρεις ημέρες ήταν θεμιτό να επιζητά κανείς εκδίκηση ενώπιον μιας τέτοιας βιαιότητας. Αλλά δεν είναι θεμιτό για έναν πρωθυπουργό να εξακολουθεί να ωθείται από τη δίψα για εκδίκηση μετά από τόσο καιρό. Τι κάνουμε; Πώς θα βγούμε από αυτή την κατάσταση; Θέλουμε άλλα εκατό χρόνια πολέμου; Δεκαετίες κατοχής, τρομοκρατίας και βίας δεν είναι αρκετές; Τι θέλουμε να αφήσουμε στα παιδιά μας, περισσότερο μίσος;», διερωτάται.

Τι απαντά ο 71χρονος συγγραφέας στις δύο εγγονές του, ηλικίας 10 και 13 ετών, όταν τον ρωτούν τι συμβαίνει; «Δεν ρωτούν πια, έχουν μεγαλώσει», λέει. «Αλλά ποτέ δεν ήθελα να τις εκθέτω σε πραγματικότητες πολύ μεγάλες για εκείνες. Αυτό που θέλω να υπενθυμίζω είναι ότι η πραγματικότητα δεν είναι ένα παιχνίδι στον υπολογιστή, ότι υπάρχουν άνθρωποι πίσω από αυτά που βλέπουν στην τηλεόραση, πως, αν και εκείνες βλέπουν τα πράγματα με τα μάτια δυο μικρών κοριτσιών από το Ισραήλ, υπάρχει και μια άλλη οπτική γωνία, εκείνη των παιδιών της ηλικίας τους που βρίσκονται στην άλλη πλευρά». 

Η Φραντσέσκα Καφέρι του λέει πως ακούγεται πιο αισιόδοξος σε σχέση με πριν από λίγους μήνες. «Δεν έχω αυταπάτες, δεν ζω μέσα σε μια παραίσθηση», εξηγεί ο Γκρόσμαν. «Η ελπίδα μπορεί να μην είναι δημοφιλής τώρα, αλλά δεν είναι αδύνατη στο μέλλον […] Το μίσος έχει πολλούς φορείς και όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, τόσο αυξάνονται. Σε μια τόσο άσχημη κατάσταση, το να ελπίζεις είναι μια πράξη διαμαρτυρίας. Δεν μπορούμε να αφήσουμε την πραγματικότητα στα χέρια δειλών, στα χέρια ανθρώπων που προωθούν το μίσος ή παρακολουθούν παθητικά ό,τι συμβαίνει».

Σε τι ακριβώς αναφέρεται κάνοντας λόγο για ελπίδα; «Η ειρήνη είναι μια μακρινή προοπτική. Κατά νου έχω τον διάλογο και την αμοιβαία ανοχή: Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι δεν θα μπορέσουν να συμφιλιωθούν, αλλά θα έρθει η ώρα που θα χρειαστεί να αρχίσουν εκ νέου να συνομιλούν. Ακούω ότι στη Γάζα υπάρχουν άνθρωποι που διαμαρτύρονται κατά της Χαμάς και στο Ισραήλ βλέπω τον κόσμο να διαμαρτύρεται κατά της κυβέρνησης: το να ελπίζεις δεν είναι αδύνατο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News