Οχι, στην Swatch δεν πηγαίνουν όλα ρολόι όπως τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 όταν και κατακτούσε την αγορά με τα μοδάτα, πολύχρωμα ρολόγια της. Οπως αναφέρουν σε εκτενές δημοσίευμα οι Financial Times η οικογένεια που τη διοικεί δέχεται οξεία κριτική και έντονη αμφισβήτηση από τον επενδυτή Στίβεν Γουντ, ιδρυτή και επικεφαλής της GreenWood Investors με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Αποδέκτης αυτής της πίεσης είναι ο Νικ Χάγιεκ Τζούνιορ, γιος του ιδρυτή της Swatch και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου από το 2003. Το ίδιο και η αδελφή του, Νάιλα, η οποία προεδρεύει του διοικητικού συμβουλίου από το 2010. Ο ελβετικός όμιλος ωρολογοποιίας γνωστός για τις μάρκες Omega, Longines και Tissot, βρίσκεται αυτές τις μέρες αντιμέτωπος με σημαντικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των κερδών και της κριτικής προς τα δύο αδέλφια.

Το 1983, ο πατέρας τους Νικολά Χάγιεκ ή αλλιώς «κύριος Σουότς» αποφάσισε να καινοτομήσει, εισάγοντας στην αγορά τα περίφημα χρωματιστά και παιχνιδιάρικα πλαστικά ρολόγια για μικρούς και μεγάλους.

Μέσω της συγχώνευσης της ΑSUΑG (Longines) και της SSIH (Omega και Τissot) ο αμερικανολιβανέζος επιχειρηματίας ίδρυσε την ίδια χρονιά τη Swatch, της οποίας το όνομα αποτελεί σύντμηση των λέξεων Second Watch (δεύτερο ρολόι). Εφαρμόζοντας επιθετικό μάρκετινγκ, ενεφύσησε νέα πνοή στον κλάδο και τα ρολόγια του έγιναν μόδα. Την 1η Μαρτίου 1983 λάνσαρε τα δώδεκα πρώτα μοντέλα Swatch που κόστιζαν με σημερινές τιμές περίπου 30 ευρώ. Η επιτυχία ήταν τεράστια.

Η καινοτόμος προσέγγισή του Νικολά Χάγιεκ στην ωρολογοποιία αναζωογόνησε ευρύτερα την ελβετική βιομηχανία ρολογιών, καθιστώντας τη Swatch παγκόσμιο ηγέτη.

Πέθανε στα 82 του χρόνια το 2010. Μετά τον θάνατό του, η ηγεσία πέρασε στα παιδιά του. Και το πρόβλημα των παιδιών του είναι τώρα ο Στίβεν Γουντ, ο οποίος κατηγορεί τα αδέλφια Χάγιεκ ότι εξυπηρετούν τα οικογενειακά τους συμφέροντά εις βάρος των μετόχων της μειοψηφίας.

Οπως αναφέρουν οι Financial Times, η GreenWood του «αμφισβητία» Στίβεν Γουντ η οποία κατέχει το 0,5% των μετοχών της Swatch, έχει προτείνει την εκλογή του Γουντ στο διοικητικό συμβούλιο κατά τη γενική συνέλευση της εταιρείας την Τετάρτη, 21 Μαΐου.

Η οικογένεια Χάγιεκ ελέγχει το 44% των δικαιωμάτων ψήφου, παρά το γεγονός ότι κατέχει μόνο το 25% των μετοχών. Ο Γουντ επιδιώκει, λοιπόν, να εκπροσωπήσει τους κατόχους ανώνυμων μετοχών, οι οποίοι κατέχουν το 55% του μετοχικού κεφαλαίου του ομίλου.

Δεν είναι όμως ο Γουντ το μόνο πρόβλημα για την οικογένεια Χάγιεκ. Το 2024, η Swatch ανέφερε πτώση 75% στα καθαρά κέρδη, φτάνοντας τα 219 εκατ. ελβετικά φράγκα, κυρίως λόγω της μειωμένης ζήτησης στην Κίνα. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι πωλήσεις στην Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο μειώθηκαν κατά 30%, με την περιοχή να αντιπροσωπεύει το 27% των συνολικών πωλήσεων έναντι 33% το 2023.

Ο Χάγιεκ θεωρείται από το έγκυρο βρετανικό φύλλο και κάπως εκκεντρικός:

♦ «Ο 70χρονος Χάγιεκ μοιάζει να απολαμβάνει το να τα βάζει με το ελβετικό επιχειρηματικό κατεστημένο. Εκτός από το να βρίζει αναλυτές και επενδυτές, ο ασυμβίβαστος διευθύνων σύμβουλος της Swatch είναι γνωστό ότι καπνίζει πούρα σε συνεντεύξεις Τύπου. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η Swatch δημοσίευε ενίοτε την ετήσια έκθεσή της στα ελβετικά γερμανικά -μια διάλεκτο ακατανόητη για πολλούς επενδυτές- ή σε γραμματοσειρά τόσο μικρή που απαιτούσε μεγεθυντικό φακό για να διαβαστεί»…

Τους τελευταίους 12 μήνες, ο ελβετικός κολοσσός ωρολογοποιίας που κατέχει συνολικά 16 μάρκες είδε σύμφωνα με τους FT τις μετοχές του να σημειώνουν πτώση 24%. Εν μέρει λόγω της μειωμένης ζήτησης από Κινέζους καταναλωτές αλλά και της γενικότερης επιβράδυνσης στις δαπάνες για είδη πολυτελείας ανά τον κόσμο.

Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες στην Ασία, η Swatch σημείωσε ρεκόρ πωλήσεων το 2024 και αύξηση του μεριδίου αγοράς στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Ινδία και τη Μέση Ανατολή, με τις μάρκες Omega, Longines και Tissot να σημειώνουν τις καλύτερες επιδόσεις. Η Tissot, για παράδειγμα, ξεπέρασε για πρώτη φορά τις πωλήσεις των 100 εκατ. δολαρίων στις ΗΠΑ.

Ο Νικ Χάγιεκ που δέχεται αυτή τη στιγμή και τη μεγαλύτερη πίεση έχει επανειλημμένα εκφράσει την ιδέα της εξόδου της εταιρείας από το χρηματιστήριο, κυρίως λόγω της χαμηλής τιμής των μετοχών. Η αγορά θέλει αλλαγές στη διοίκηση.

Η εκστρατεία του Γουντ κατά των Χάγιεκ αποτελεί κατά τους Financial Times ένα σπάνιο παράδειγμα ενεργού συμμετοχής ενός μετόχου στην Ελβετία, όπου πολλές εταιρείες ελέγχονται από ισχυρές οικογένειες.

Η Swatch πάντως, παρά τις πρόσφατες προκλήσεις, παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές ρολογιών παγκοσμίως, με ισχυρές επωνυμίες και παρουσία σε πολλές αγορές: προσφέρει από τα προσιτά ρολόγια Swatch έως τα πολυτελή Breguet και Harry Winston.

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν η Swatch Group αποτελεί έναν πολύ ισχυρό παίκτη της αγοράς που διατηρεί διαρθρωτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών της. Οι περισσότερες από 150 εγκαταστάσεις παραγωγής της κατασκευάζουν σχεδόν όλα τα εξαρτήματα των ρολογιών της, καθώς και εκείνα που πωλούνται από τρίτους ωρολογοποιούς. Ενώ η Micro Crystal, μια ακόμη επιχείρηση του ομίλου της Swatch, θεωρείται ηγέτης στην παραγωγή κρυστάλλων χαλαζία που χρησιμοποιούνται στα ρολόγια αλλά και στα smartphones.

Οπως παρατηρούν κλείνοντας οι Financial Times, η αντιπαράθεση μεταξύ της οικογένειας Χάγιεκ και του Στίβεν Γουντ αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακά ελεγχόμενες επιχειρήσεις σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Και η έκβαση αυτής της διαμάχης θα μπορούσε να καθορίσει όχι απλώς το μέλλον της εταιρικής διακυβέρνησης στην ίδια τη Swatch αλλά να επηρεάσει ευρύτερα την ελβετική βιομηχανία ρολογιών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News