Στο όριο έντονης διπλωματικής κρίσης οδηγήθηκαν το απόγευμα της Πέμπτης Αθήνα και Κάιρο μετά την έκδοση απόφασης από την πλευρά της αιγυπτιακής Δικαιοσύνης διά της οποίας διαφάνηκε ότι αμφισβητείται το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Παρά το γεγονός ότι εκκρεμούσε η διευκρίνιση μιας σειράς σημείων όσον αφορά την ουσία της απόφασης, η είδηση έλαβε γρήγορα ανεξέλεγκτες διαστάσεις, προκαλώντας αφενός την άμεση αντίδραση της κυβέρνησης, η οποία ζητούσε δημοσίως εξηγήσεις από την Αίγυπτο, αφετέρου την οργή της αντιπολίτευσης στο εσωτερικό, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να σπεύδουν να καταγγείλουν τους χειρισμούς του υπουργείου Εξωτερικών και του Μεγάρου Μαξίμου.

Καθώς οι σχέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου είναι στρατηγικές, με τις δύο πλευρές να δεσμεύονται από μια σειρά συμφωνιών και να συμβαδίζουν στην Ανατολική Μεσόγειο εν μέσω της πλέον ρευστής γεωπολιτικής συγκυρίας των τελευταίων ετών, αλλά και με δεδομένη την από κοινού προσπάθεια Αθήνας και Καΐρου να λυθεί μέσω διακανονισμού το ζήτημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Μονής, η ελληνική κυβέρνηση δεν περίμενε να βρεθεί ξαφνικά προ ενός δικαστικού τετελεσμένου, όπως και τελικά συνέβη με τη δημοσίευση της απόφασης.

Εξ ου και τα μηνύματα, τόσο του κυβερνητικού εκπροσώπου όσο και του υπουργείου Εξωτερικών, ήταν ότι η Αθήνα αναμένει την πιστή τήρηση των δεσμεύσεων του προέδρου Σίσι στον Κυριάκο Μητσοτάκη, χωρίς την παραμικρή απόκλιση από τα συμφωνηθέντα. Η κυβέρνηση καλούσε το Κάιρο να διασφαλίσει τον ιερό Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της περιοχής. Σύμφωνα, δε, με την πρώτη ανάγνωση της κατάστασης, η ελληνική πρωτεύουσα είχε να αντιμετωπίσει την αθέτηση μιας πολιτικής συμφωνίας ανωτάτου επιπέδου, για την οποία μάλιστα είχαν μιλήσει δημοσίως οι ηγέτες των δύο κρατών στις κοινές δηλώσεις τους στις 7 Μαΐου στην Αθήνα.

Προκειμένου να μη διακυβευθεί η σχέση Ελλάδας – Αιγύπτου, καθώς η Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά αποτελεί ένα από τα πετράδια του στέμματος της ελληνορθόδοξης παράδοσης, αλλά και ένα παγκόσμιο μνημείο πολιτισμού το οποίο από το 2003 έχει ενταχθεί στη λίστα της UNESCO, η κυβέρνηση τελούσε εν αναμονή των επίσημων ανακοινώσεων του Καΐρου.

Αυτές ήρθαν αργά το βράδυ της Πέμπτης με την μεν αιγυπτιακή προεδρία να στέκεται στις «αδελφικές», όπως τις χαρακτηρίζει, σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών και των δύο λαών και να δεσμεύεται ότι θα διατηρήσει το «μοναδικό και ιερό θρησκευτικό χαρακτήρα» της Μονής, αλλά τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών να είναι πιο αποκαλυπτικός για τις προθέσεις της κυβέρνησης Σίσι.

Στις δηλώσεις του ο εκπρόσωπος υπονοεί ότι οι μοναχοί του Σινά είναι απλώς χρήστες των χώρων της Μονής, χωρίς να αναφέρεται κάτι συγκεκριμένο περί της ιδιοκτησίας – αντιθέτως, μάλιστα, στη συνέχεια διευκρινίζεται ότι περιοχές που χαρακτηρίζονται «απομακρυσμένες» και «μη κατοικήσιμες» έχουν ήδη δημευθεί, καθώς δεν υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάτι αντίστοιχο θα προκύψει για τους κύριους χώρους και το κτίριο της Μονής, η δήμευση από το αιγυπτιακό κράτος αποδεικνύει, αν μη τι άλλο, τη διάθεση του Καΐρου έναντι του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, στη λογική ότι οποιοδήποτε έδαφος για το οποίο εκλείπουν επίσημα έγγραφα θα περνά στην κατοχή του αιγυπτιακού Δημοσίου.

Η κίνηση αυτή, αν πράγματι επιβεβαιωθεί, έρχεται σε αντίθεση με την προαιώνια Ιστορία της Μονής, η οποία πάντοτε τελούσε σε συνεργασία με τους κυρίαρχους της περιοχής, είτε επρόκειτο για Μουσουλμάνους, Αραβες, Τούρκους, Ευρωπαίους, αλλά και τα τελευταία 200 χρόνια Αιγυπτίους. Διαχρονικά όλοι σέβονταν την πνευματικότητα και της πολιτιστική κληρονομιά της ευρύτερης περιοχής.

Είναι φανερό ότι η υπόθεση απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και πως πολλά θα κριθούν από τα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στην απόφαση, η οποία αριθμεί τουλάχιστον 160 σελίδες. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι στην τρέχουσα συγκυρία καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει περιθώρια διάρρηξης της στρατηγικής σχέσης που έχει στηθεί σταδιακά τα τελευταία χρόνια, καθώς τόσο το διμερές επίπεδο, όσο και η συμμετοχή Ελλάδας και Αιγύπτου στα πολυμερή σχήματα συνεργασίας λειτουργούν σταθεροποιητικά στο κομβικό, αλλά και ταραγμένο, σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου με τη Μέση Ανατολή.

Ελλάδα και Αίγυπτος, άλλωστε, αναδεικνύουν τακτικά τη μεταξύ τους οριοθέτηση Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, η οποία αφενός αποτελεί παράδειγμα σεβασμού του διεθνούς δικαίου και των αρχών καλής γειτονίας, αφετέρου αμφισβητεί ευθέως τις προβλέψεις του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.

Κάτι, επίσης, προφανές είναι η δυσχέρεια που καταγράφεται εκατέρωθεν για τη διαχείριση της υπόθεσης στο εσωτερικό. Η μεν ελληνική κυβέρνηση πλήττεται ήδη από την αντιπολίτευση για μια σειρά χειρισμών στη διπλωματία, ενώ το καθεστώς Σίσι ταλανίζεται από οικονομικά προβλήματα και διόλου εύκολο θα ήταν να επικοινωνηθεί μια πολιτική συμφωνία με την Αθήνα στη βάση της οποίας θα αναγνωριζόταν επισήμως το ιδιοκτησιακό καθεστώς υπέρ της Μονής.

Το ερώτημα, πλέον, που προκύπτει είναι αν η ελληνική κυβέρνηση θα επιμείνει στην υπογραφή της πολιτικής συμφωνίας και τι ακριβώς θα περιλαμβάνουν τα κείμενα μιας τέτοιας συμφωνίας ή θα συμβιβαστεί με μια απόφαση που θα επιτρέπει μεν στους μοναχούς να παραμείνουν ως χρήστες του χώρου, ο οποίος όμως θα ανήκει στο κράτος της Αιγύπτου. Οπως ενημέρωναν πηγές κοντά στην ελληνική κυβέρνηση αυτό που προέχει είναι η «θωράκιση του λατρευτικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής».

Διπλωμάτες με γνώση του τρόπου σκέψης των αιγύπτιων αξιωματούχων επισημαίνουν στο Protagon ότι αν ο πρόεδρος Σίσι είχε τη βούληση να επιβάλει μια πολιτική συμφωνία για τη Μονή, αυτό θα είχε γίνει ήδη, ενώ μιλούν για δύο πιθανά ενδεχόμενα: είτε το Κάιρο «κρύβεται» πίσω από την απόφαση παραπέμποντας την Ελλάδα στην ανεξαρτησία της αιγυπτιακής Δικαιοσύνης, αθετώντας ουσιαστικά τη δέσμευση έναντι της Αθήνας, είτε το καθεστώς αδυνατεί να ελέγξει μέρος του κατεστημένου των «Αδελφών Μουσουλμάνων» που παραμένει ακόμα ενεργό τόσο στο υπουργείο Εξωτερικών, όσο και στη δημόσια διοίκηση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News